wzbiera samotność

***

Viola Fischerová

Za piętami przyjaciół pozostał smutek
odeszli z domku we winnicy
ze swoimi dziećmi walizkami i głosami
wzbiera samotność
wolno dla umarłego z jego tobołem
lat nocy i dni

pijemy ją
połykamy co mamy
nie możemy się nasycić

Przełożył Franciszek Nastulczyk

Kornelia czyta nekrologi

Rubryka zgonów

Charles J. Sexton

Rubryka zgonów
musi zostać przeczytana przeze mnie.
Moja obsesja na punkcie tej rubryki
jest dosyć dziwna, poddam się.
Nie przegapiłam wieczornych wiadomości
bez sprawdzenia każdego nazwiska.
A pomiń to choćby przez jeden dzień,
naprawdę byłby wstyd.
Moje czytanie tej długiej, długiej listy
musi być od deski do deski.
Jeśli nie ma mojego nazwiska na arkuszu,
oszukuję diabła o jeszcze jeden dzień!

Przełożył Gower

Z rękami ciemności

Kamienuję co chwila

Vladimír Reisel

Echom lata
Odpowiadają stare nostalgie
Pustych gasicieli gwiazd
Którymi my jesteśmy
Pijąc swoje oczy przed północą
I nie widząc niczego

Tylko stada snów
Toczących się
Na wszystkie strony
Nagiego globu
Z rękami ciemności

I szukamy czarnych uśmiercających promieni
Za murami nie wysłuchanych próśb
Za lianami pereł
Za maskami śmierci

Przełożyła Danuta Abrahamowicz

Czarną krwią omotana

Paul Celan

KUREWSKIE POZA TYM. I wieczność

czarną krwią omotana.

Zakotwiczona
przed twym gliniastym kosmykiem
moja wiara.

Dwa palce, odległe o dłoń,
wywiosłowują błotnistą
przysięgę.

Przełożył Marek Śnieciński

Ucieczka w krainę mgieł

Nie wiem, gdzie się schować. Coś potwornego. W biurze jest klimatyzacja, ale nie działa dobrze. Pot się ze mnie leje, nawet bieliznę mam mokrą i dostaję zawrotów głowy. Podobno od zachodu idzie front, lecz jest jeszcze daleko. Upały bez końca. Wyprowadzę się, wyjdę za farmera na północnym krańcu Szkocji, będę krowy doić. Nawet te nocne obowiązki małżeńskie zniosę, i tak rano chce mi się wymiotować.

Umęczona przez słońce

Balatonszemes
(fragment)

Endre Rózsa

Nałóżcie słońcu kaganiec
niech się nie rzuci na mnie w południe zachłanne
niech nie wygryza
życia z moich piersi

Przełożył Jerzy Snopek

Kornelia w piekle

Siódmy krąg piekła

Janos Pilinszky

Pierwszy, drugi, trzeci,
czwarty, piąty, szósty
kręg piekła i na koniec
ten ostatni krąg.

Jestem w domu.
Pozwól, bym odetchnęła
i skulona zasnęła wreszcie, bo przecież nawet tu jesteś.

Przełożył Szczepan Woronowicz

Śmierć jest zbiegiem

Karl Vennberg

XV

Śmierć jest tylko plecakiem który
zdejmujemy
u kresu drogi
ołowianym cieniem
który topnieje w świetle

Śmierć jest tylko pługiem
który odwraca skibę życia
twardym razowym chlebem
który utrzymuje nasze zęby w czystości

Śmierć jest tylko zbiegiem
który wskazuje nam drogę
dezerterem
który podaje hasło

Śmierć jest tylko cierniskiem
wokół rozświetlonych kwiatów
ciemną ozdobą
która daje nam dostęp do
święta

Przełożył Zdzisław Wawrzyniak

Długo się zastanawiałam, czy przepisać i zamieścić ten wiersz, który jest melancholijny, ale przecież nie zasmuca, raczej przynosi spokój. A niech tam, raz uczynię wyjątek. Utwór skandynawskiego barda zaistnieje poza kategorią. Zresztą autorowi zapewne niezbyt przytulnie było na tym świecie, skoro tak śmierć wychwalał. I ostatecznie temat odejścia dobrze licuje z charakterem bloga. Pracowici kopiści mile widziani.

Tylko w dół

Winda

Mark Strand

1

Winda zjechała do piwnic. Otworzyły się drzwi.
Ktoś wszedł i spytał: „Do góry?”
„W dół”, powiedziałam, „w dół. Do góry już nie pojadę”.

2

Winda zjechała do piwnic. Otworzyły się drzwi.
Ktoś wszedł i spytał: „Do góry?”
„W dół”, powiedziałam, „w dół. Do góry już nie pojadę”.

Przełożyła Agnieszka Kołakowska

W fatalnym kręgu

Złowrogi wieczorny chłód

Aleksander Błok

Złowrogi jest wieczorny chłód,
Ten wiatr, wyjący jakby w trwodze,
I tajemniczy słychać chód,
Jak trwożny tupot nóg na drodze.

Dogasający zorzy pas
Jak przypomnienie bólów życia,
Widomy znak, że zamknął nas
Fatalny krąg, nie do rozbicia.

Przełożył Jan Lechoń

Komentarz Kornelii. Uwielbiam wieczory, powolne lecz nieustanne znikanie światła, niepowstrzymany pochód mroku, noc zapadającą nad miastem. Ten znakomity wiersz traktuję jako alegorię upływającego, pełnego lęku życia i związanych z nim cierpień, tak torturujących i licznych, że nie ma już żadnej nadziej – tym bardziej, że koniec jest bliski.

Niestety, chmury rozpłynęły się, przeminęły z wichurą. Sobotę przespałam, potem snułam się w piżamie i się nie umyłam. Dziś rano przeżyłam w półśnie tak rwący i mocny strumień myśli, majaków i fantazmatów, bolesnych obrazów z przeszłości i twarzy zmarłych, iż wydawało mi się, że umieram. Doświadczałam wcześniej takich strumieni, ale o mniejszej intensywności. Ogarnęła mnie trwoga. Może nawet zaczęłam się modlić lecz zaraz przerwałam te niedorzeczności. W końcu mary odleciały, otrząsnęłam się z koszmarów. Żywię gorącą nadzieję, iż nie powrócą. 

Wbrew słonecznej majowej niedzieli też się nie umyłam. A jutro niewolnica korporacji powinna być sprawna, uczesana, umakijażowana i czysta…

„Dni nędzne, bliźniaczo podobne”

Brrrrr…..

tylko proch znajduje swój sens

Rzeczy po umarłych

Jiřina Hauková

Zostały tu w głębokim milczeniu,
odcieleśnione ubranie,
zegarek z twarzą umarłego,
otwarta książka, której akcja
na pół odeszła z umarłym,
na pół nie doszła do jego świadomości,
okulary na próżno szukają swoich oczu,
były diament pierścienia wysyła
swój nieśmiertelny blask w przestrzeń,

ostatnie kwity
(mleko 3 korony, masło 9 koron, chleb 2.50).
Rzeczy, usta zamknięte,
milczący świadkowie
narodzin, miłości, śmierci,
pomieszczenie z jednym jedynym dźwiękiem ciszy,
wszystko pozbawione sensu życia,

tylko proch stale znajduje swój sens
i w milczeniu gwiżdże.

Przełożył Leszek Engelking

Żniwo bólu, skrzydła bólu

Widok perspektywiczny

Jacob Max

Widok na wzgórzu białego domu z wieżyczkami.
To noc! Jest oświetlone okno,
Są dwie wieżyczki, dwie turkaweczki są wieżyczkami.
Za oknem i w domu
Jest miłość, miłość ze swoim płomiennym światłem!
Jest miłość obfita, skrzydlata, wymowna,
Na trzecim piętrze domu,
Na trzecim piętrze domu w innym pokoju,
W pokoju bez światła jest umarły,
I cały ból śmierci,
Żniwo bólu,
Skrzydła bólu,
Wymowa bólu,
Widok perspektywiczny białego domu z wieżyczkami.

Przełożył Adam Ważyk

Słońce bezlitośnie wysoko

Niestety, chmury okazały się efemeryczne. Tyle tylko, że zdążyłam dostać się do pracy pod kojąco ciemnym niebem. Szeroko reklamowany front przejdzie zapewne w nocy. Wydaje mi się, że mieszkam na spieczonym stepie. Majowe słońce unosi się bezlitośnie wysoko, a jeszcze ponad miesiąc do przesilenia… Jak przetrwać?

Wiersz, który napisała Eva Košinská, o chęci do wymiotowania w świetle znakomity, jeden z najwspanialszych w kolekcji. Miałam swoje wpisy na ten temat, zastanawiałam się, czy nie stworzyć nowych, ale niech poezja przemówi :)

Nie każdy wita nowy dzień radosnym: Chwała Panu!

Raczej – mdłości na samą myśl o istnieniu i o tym, jak daleko do nocy i refugium w objęciach snu.

„Na pogrzebie ciotki Marii” to także utwór o pustych rytuałach, w które nikt nie wierzy, a jednak są odprawiane. Jak tu bowiem pogrzebać człowieka bez ceremonii?

A mnie niech służby komunalne skremują w milczeniu i na koszt miasta.

Żądna poklasku dziwka

Śmierć i spółka

Sylvia Plath

Dwie. Oczywiście, że są dwie.
To zdaje się całkiem jasne –
Jedna nie podnosi oczu, o powiekach spuszczonych
I gałkach ocznych Blake’a,
Wystawia na pokaz

Znamiona jako swój znak ochronny –
Bliznę po oparzeniu,
Nagi
Grynszpan kondora.
Jestem ciemnym mięsem. Sępi dziób

Zamyka się: nie schwytał mnie.
Ona mi mówi, że źle wychodzę na zdjęciu.
Mówi, jak rozkosznie
Wyglądają dzieci w szpitalnej kostnicy: z prostą

Krezą przy szyi,
W draperiach swych jońskich
Szat śmiertelnych
I z małymi nóżkami.
Ona nie śmieje się ani nie pali papierosów.

Ta druga to czyni,
Długowłosa, żądna poklasku.
Dziwka
Masturbująca blask,
By wzbudzić miłość.

Nawet nie drgnę.
Mróz tworzy kwiat,
Rosa tworzy gwiazdę.
Dzwon śmierci,
Dzwon śmierci.

Ktoś skonał.

Przełożyła Teresa Truszkowska

Komentarz Kornelii: Jeden z najpiękniejszych wierszy Poetki Szaleństwa. Sylvia genialnie doszła do wniosku, że istnieją dwie Śmierci. Jedna zabija ludzi, zachęca bohaterkę do samobójstwa, tym razem jeszcze daremnie. Ale, żeby nieustannie mogła zabijać, muszą rodzić się wciąż nowe dzieci. Dlatego druga Śmierć z fałszem w głosie lubieżnie kusi do miłości, do kreowania nowych niewolników materii. Sylvia jeszcze opiera się tym wezwaniom, ale obok niej ktoś umiera.

Nadciągnęły chmury, wyjrzałam spod kołdry. Jestem niemal spokojna.   

W słoneczny dzień Kornelii chce się wymiotować

***

Eva Košinská

Poranek.
Widmowa sekunda otwartych oczu
pijani faceci na rogu ryczą
coś o zbawieniu świata
chce mi się rzygać ze światła pod zasłoną
z głośnej muzyki na korytarzu
z zimnej ręki położonej na oparciu
która i tak do nikogo nie należy.
Wieża wczoraj znikła. Otchłań się powiększa.
Miasto tonie. Miasto to nie.

Przełożył Franciszek Nastulczyk

W oku zlodowaciałym

***
Josip Osti

W oku zlodowaciałym skrawek niebieskiego nieba.
Nic się nie porusza. Nie drży nawet pajęczyna –
sznur błyszczących kropli rosy. Liść topoli
nie odwraca się we śnie, nie pokazuje swoich srebrnych pleców. To tylko we mnie wieje dziki wiatr- wspomnień. Powiew gorąca i zapach sadzy.
Ciepły wciąż popiół spada na moje nagie ramiona.
W ręce brzytwa – krwawa i zardzewiała.
Niesłyszalnie tyka zegar wbudowany w fundamenty domu w miejscu,
gdzie kiedyś był mój dom.

Przełożyła Dorota Jovanka Ćirlić

Wystrojeni, by uczcić śmierć

Na pogrzebie ciotki Marii

Robert Bly

I

Jesteśmy tu wszyscy, wystrojeni, by uczcić śmierć!
Nie, to nie jest tak;
by uczcić tę starą kobietę
urodzoną w Bellingham.

II

Okna kościoła wychodzą na zielone drzewa.
Ksiądz mówi nam, że jako
synowie i córki Boga
cieszymy się z nadejścia śmierci, bo idziemy
do pokojów przygotowanych
od początku świata.
To niemożliwe. Nikt z nas w to nie wierzy.

III

Na zewnątrz, na nagim pionierskim polu,
drobne ciało musi czekać do zmierzchu,
aby je złożono
w gorącej piaszczystej ziemi.

Przełożyli Tadeusz Rybowski i Zofia Prele

bo w piersi naszej głęboko mieszka głowa Meduzy

Erik Lindegren

XXIX

daleko wśród oceanu kołysze się głowa Meduzy
z posiwiałymi wężami i gniazdem bocianim żałoby

przypominamy sobie rozpoznajemy krew brata
jego śmiertelny ubiór w kobiet palącym płaczu

ich zagubione oczy w żebrzącej ręce śmierci
znamy to dobrze wiemy i czekamy

czekać na uderzenie skrzydeł wolności nad głową
na koniec upokarzający i na własne życie

o wietrze nienawiści rozdzierający pierś
przeszyj nas i życie gdyż musimy krwawić

unieś nas jak trofeum w swojej ucieczce do słońca
draśnij nas orłem krwi włócznią zachodu

bo w piersi naszej głęboko mieszka głowa Meduzy
z posiwiałymi wężami i łzami kamiennej żałoby

Przełożył Zbigniew Herbert

Rośnie strach

***

Viola Fischerová

Kiedyś to przyjdzie
Śmierć we własnym ciele
czystym i uporządkowanym
jak mieszkanie

gdzie w ścianie
zawilgła cegła
rozłazi się grzyb
rośnie strach

którego się nie pozbędziesz

Przełożyła z czeskiego Dorota Dobrew

Jak wypalone słońce

Ryba

Maria Wine

Któż potrafi wytłumaczyć
mlecznosinobladą pustkę
w oku ryby?
Jego źrenica jest nieruchoma
oniemiała jak wypalone słońce

Ryba jest niema
jak samo rośnięcie
srebrzystym ciałem jak sztylet
tnie wodę szybko naprzód
wachlując w tył płetwami
jak gdyby równocześnie machała na pożegnanie
każdej sekundzie swego życia.

Przełożył Zygmunt Łanowski

Strumienie łez

Łez, łez długie strugi…

Rainer Maria Rilke

Łez, łez długie strugi.
Śmierci moja, czarnoskóra nosicielko
mego serca, przechyl mnie prędko,
aby ściekły. Pragnę mówić.

Czarna, ogromna serca pasterko.
Gdybym nawet przemówił uczenie,
wierzysz, że bym przełamał milczenie?
Kołysz mnie, stara pocieszycielko.

Paryż, późna jesień 1913

Przełożył Bernard Antochewicz

Rzeczy pozbawione już ludzi

Umarłe ruchomości

Tom Paulin

Chodzimy dziś na aukcje i dobijamy się o rzeczy
Co posiadały ludzi. One strząsnęły z siebie tamto życie
I zachowały kurz, co nigdy całkiem się nie sczyści.
Niewierni ocaleńcy, padają łupem cwanych kupców,
Biedaków lub ambitnych młodych. Dziś już niezwykłe,
Niewyszukane metalowe łóżka, w których budzili się umarli
Kiedy o piątej wyły syreny i całą noc dudniły im walcownie.

Tamte niewielkie sztuki porcelany, co stały
Nad kominkiem w pokoju od frontu, krzesła
W których siadali, cała masa drobiazgów, wśród których żyli,
Cząstki dawnego wzoru, co tylko zdawał się pasować,
Nic nam nie mówią i zawsze pójdą za psi grosz -
Choć tydzień temu było coś, co powiedziało
Swoją zwięzła historię: stos zdjęć -
Na jednej ślub, zwyczajny i niemodny,
Szóstka rumianych dzieci pod zakurzonym szkłem,
Małżeństwo, starsze w dzień w którejś rocznicy, a potem,
Nieomal nazbyt gładko, góra wieńców na grobie -
Zdjęć, które ktoś wziął dla samych ram.

Przełożył Piotr Sommer

Zapałka gaśnie

Do nadziei

Julio Cortázar

Wyciągnij twe urękawicznione łapki, nadziejo gorzka.
Zapalasz zapałkę: ogrzej się. Wystarczy.
Potem popatrzymy na nasze twarze
i pomyślimy: jak też
się zmieniły.
Wierzyliśmy
w siebie wzajemnie. Widzisz, nie należy.
Wyciągnij twe zmarznięte rączki,
nadziejo.
Na nic. Zapałka gaśnie.

Przełożyła Zofia Chądzyńska

Z ustami w prześcieradle

Śmierć Sylvii

Anne Sexton

dla Sylvii Plath

O Sylvio, Sylvio
z umarłym pudełkiem kamyków i łyżeczek,

z dwójką dzieci, dwojgiem meteorów
błąkających się bez celu po maleńkiej bawialni,

z ustami w prześcieradle,
w niemej modlitwie do belki w dachu,

(Sylvio, Sylvio,
dokąd odeszłaś
po tym, jak napisałaś do mnie
z Devonshire
o uprawianiu ziemniaków
i hodowli pszczół?)

co wcześniej szykowałaś po cichu,
że ci tak głośno poszło?

Złodziejko! –
jak zręcznie wśliznęłaś się,

sama się wśliznęłaś
w śmierć, której tak bardzo pragnęłam i od tylu lat,

w śmierć, o której mówiłyśmy, żeśmy z niej wyrosły,
w śmierć, którą hołubiłyśmy u naszej chudej piersi,

o której tak często gadałyśmy w Bostonie
obaliwszy trzecią martini extra dry

w śmierć, która opowiadała o psychiatrach i leczeniu,
w śmierć, która nas namawiała jak spiskujące panny młode,

w śmierć, której zdrowie piłyśmy
najpierw powody, a potem cichy czyn?

( Bostonie
śmiertelny
rajd taksówkami
tak, znowu śmierć,
tamta jazda do domu
z naszym chłopakiem.)

O Sylvio, pamiętam tego sennego perkusistę
który bił laskę przed nami, dawna historia,

tak chciałyśmy, żeby się spuścił
jak sado, albo jak nowojorska ciota.

Żeby odwalił robotę,
jakiś nakaz, okno w ścianie lub dziecinne łóżeczko,

od tamtych dni trwał
w ukryciu naszych serc, szaf,

i widzę teraz, że latami przechowywałyśmy
pamięć o nim, stare samobójstwa

i już wiem teraz, ma wieść o twej śmierci,
jak okropny to smak, jak sól.

(A ja,
ja też.
Sylvio, teraz ty
znów ty
i znowu śmierć,
tamta jazda do domu
z naszym chłopakiem.)

i tylko mówię
z rękoma wyciągniętymi ku tamtemu miejscu z kamieni,

czym więcej jest twa śmierć
niż czymś, co zawsze było,

kretem, który wypełzł
z jednego z twoich wierszy?

(O przyjaciółko,
gdy księżyc jest zły,
i król odszedł
a królowej żarty się skończyły,
mucha w barze powinna zaśpiewać!)

O matko drobniuteńka,
ty też!
O śmieszna księżniczko!
O jasnowłose maleństwo!

Przełożył Grzegorz Musiał

Dla mnie śmierć będzie balsamem

Wystygły świat

Janos Pilinszky

Ten świat już nie jest moim światem,
to tylko przymus cielesności,
bym się głębiej, niby robak
wkręcała w jego wnętrzności.

Tak oto się odżywiam śmiercią
i tak się ona mną syci;
obcym ciałem na moim sercu
rośnie nie moje już życie.

Śmierć wyzwoliwszy się powstaje
z każdej żyjącej istoty,
wstydliwość fałszywą porzuca
i zdziera maskę próżności.

Tak również w końcu się oswoi
to, co na zawsze nieznane.
Jak dla liści wiosennych uwiąd,
dla mnie śmierć będzie balsamem.

Wystygły świat, niczyja ziemia!
I jak na strop jej ciśnięte
stare żelastwo, trupio sterczą
gwiazdy, w nich nasze nadzieje.

Przełożył Jerzy Snopek



Komentarz Kornelii: Wreszcie nadciągnęły chmury i złagodziły moją udrękę. Słońce pozbawia mnie ostatnich życiowych sił, a zieleń młodych liści tylko podsyca cmentarny nastrój. Ostatnie miesiące zalane były słonecznym blaskiem. To jest wprost nie do wytrzymania. Przemykałam się  w cieniu budynków, jak stęskniona mroku wampirella.

Nie wyjechałam na majówkę, ale się izoluję od ludzi i świata. Byłam nad morzem na Wielkanoc i to niech wystarczy. Wstawałam wtedy rano, aby uniknąć tłumów, zajętych święconym, rezurekcjami, rodzinnymi śniadaniami i podobnym pielęgnowaniem religii jak również tradycji.

W ramach śniadania wielkanocnego zamówiłam w w tawernie kiełbaskę i setkę wódki Finlandia, żeby przestać się bać. Byłam absolutnie sama – oprócz barmana – atmosfera jak z filmu grozy. Barman rzucał spojrzenia zdziwione i lubieżne. Przez ulotną chwilę wyobraziłam sobie, jak bierze mnie brutalnie rozciągniętą na tawernianym stole, boleśnie rozdartą, sparaliżowaną wstydem i trwogą. Zaiste wspaniały byłby to początek wielkanocnej niedzieli. Ate była to tylko wizja, nie pokusa. W ogóle mi się nie podobał (w ogóle nikt mi się nie podoba), ponadto nie mogę przecież stracić statusu katarskiej Doskonałej, nawet, jeśli są to tylko śmieszne rojenia i żałosne mrzonki. Jako Doskonałej nie wolno mi dotknąć mężczyzny. Skutecznie więc ostudziłam dżentelmena za barem wzrokiem Królowej Śniegu. Szkoda, że to nie była kobieta, wzięłabym drugą setkę.

Oszołomiona ognistym płynem z kraju Finów nieco stłumiłam lęk i wędrowałam niestrudzenie. Przezornie trzymałam się cienia lasu, ale i tak słońce zniszczyło mi bladą cerę. Przez ulotny moment ogarnęła mnie pokusa, żeby powtórzyć gwiazdkową interakcję z butelką, wszelako pokój hotelowy był tak jasny, że nie mogłam stworzyć odpowiednio dekadenckiego nastroju. Jeśli wyjadę jeszcze na urlop, nastąpi to we mglistym, bezświetlnym, kochanym listopadzie

Wiersz węgierskiego twórcy uradował moją duszę. Utwór ten można znaleźć tylko u mnie, więc zapraszam miłośników mrocznej poezji do kopiowania. Ten przymus cielesności znakomicie oddaje istotę rzeczy. Miałam pewne wątpliwości z powodu zbyt pogodnego zakończenia „w nich nasze nadzieje”, ale jako, że gwiazdy świecą trupio, żadnej nadziei nie ma.

Chmury tak mnie uradowały, że wypełzłam z łóżka i nawet się trochę umyłam. Może pospaceruję po cmentarzu, kontemplując nagrobki..